محمدوحید شیخزاده، مدیرعامل شرکت مهندسی فکور صنعت تهران در یازدهمین کنفرانس بینالمللی استیل پرایس به ضرورتهای توسعه زنجیره فولاد پرداخت و به فرصتهای منطقهای و جهانی در این زمینه اشاره کرد.
او کمبود 100میلیون تنی آهن اسفنجی (DRI) تا سال 2031 را به عنوان یک چالش و فرصت جهانی مطرح کرد و افزود: با پیشبینی تولید جهانی 200میلیون تن DRI و نیاز جهانی 300میلیون تن تا سال 2031، منطقه منا (MENA) میتواند به قطب تولید آهن اسفنجی سبز تبدیل شود. پیشبینی میشود تا سال 2050، سهم منطقه منا از تجارت جهانی آهن اسفنجی به 50درصد برسد.
شیخزاده با اشاره به افزایش تقاضای فولاد در کشورهای همجوار، به ویژه افزایش ظرفیت فولاد خام در هند، گفت: ظرفیت فولاد خام کشور هند در سال 2022، 134میلیون تن بوده و هدفگذاری آنها برای سال 2030، 300میلیون تن است. در ادامه نیز ترکیه سال گذشته 10میلیون تن ورق فولادی وارد کرده و این نشاندهنده افزایش نیاز ترکیه به واردات محصولات فولادی است.
وی با تاکید بر مزایای ایران در توسعه زنجیره فولاد از جمله دانش فنی و تکنولوژی بومی شده، نیروی انسانی زبده در مهندسی، اجرا و بهرهبرداری، منابع گاز ارزان و پتانسیل بالای انرژیهای تجدیدپذیر و همینطور دسترسی به آبهای آزاد بینالمللی به الزامات توسعه این صنعت پرداخت.
شیخزاده با بیان اینکه ایران میتواند نقشآفرینی و اثرگذاری خود در منطقه را توسعه دهد، گفت: ما در حال حاضر در رتبه دهم تجارت فولاد در جهان قرار داریم که با افزایش تولید 6میلیون تن میتوانیم به رتبه هفتم جهان ارتقا یابیم. او همچنین با اشاره به اینکه ایران هماکنون 60درصد از تولید فولاد منطقه را در اختیار دارد، مطرح کرد: ما با سهم 20درصدی از تجارت فولاد منطقه میتوانیم به یکی از بازیگران اصلی و اثرگذار در منطقه تبدیل شویم.
مدیرعامل شرکت مهندسی فکورصنعت تهران در رابطه با سهم صنعت فولاد در GDPکشور گفت: این صنعت با ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، تامین نیازهای زیرساختی و صنعتی کشور و همچنین صادرات محصولات فولادی، یکی از بخشهای کلیدی در اقتصاد ایران محسوب میشود و ما با افزایش تجارت فولاد میتوانیم سهم صنعت فولاد در GDP کشور را از حدود 4 به 10درصد برسانیم. شیخزاده با تاکید بر اینکه ایران باید به سمت کاهش کربن و تولید فولادهای سبز پیش برود، گفت: در سال 2024 حجم بازار carbon credit در دنیا حدود 700میلیارد دلار بوده است که پیشبینی میشود تا سال 2030 به 5000میلیارد دلار برسد.
وی افزود: رویههای کاهش کربن در اروپا و رشد تقاضا برای فولاد سبز، زمینهساز فرصت برای تولیدکنندگان منطقه منا خواهد بود و طراحی کارخانههای جدید این منطقه مبتنی بر قابلیت استفاده از هیدروژن است. او با اشاره به برنامهریزی و سرمایهگذاری کشورهای منطقه برای افزایش تولید فولادهای سبز گفت: عمان 3میلیارد دلار برای راهاندازی یک کارخانه فولادسبز 5میلیون تنی در منطقه Dugm سرمایهگذاری کرده و عربستان نیز تا سال 2030، حدود 260میلیارد دلار در پروژههای انرژی تجدیدپذیر که بخشی از آن به تولید هیدروژن سبز برای صنایع سنگین مانند فولاد اختصاص دارد، سرمایهگذاری خواهد کرد.
شیخزاده با تاکید بر اینکه اقتصاد غیرنفتی با توسعه استراتژیهای صادراتی و تولید فولادهای با ارزشافزوده محقق میشود، گفت: افزایش دوبرابری ارزش صادرات فولاد میانی و محصولات فولادی در جهت تحقق اقتصاد غیرنفتی خواهد بود. مدیرعامل فکور صنعت بر اهمیت توسعه زیرساختهای فولادی به عنوان یکی از عوامل پیشران رشد اقتصادی تاکید کرد و خواستار تثبیت قوانین مرتبط با صادرات و توسعه مبتنی بر تکنولوژیهای نوین و انرژیهای تجدیدپذیر در مناطق جنوبی کشور شد.
حل برخی مشکلات در صنعت فولاد
در ادامه وجیهالله جعفری، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت بیان کرد: در صنعت فولاد توانستیم بعضی موضوعات و ناترازیها را حل کنیم. وی افزود: اینکه امروز فولاد چه وضعیتی دارد و چه وضعیتی پیدا خواهد کرد قابل توجه است؛ ۵۵میلیون تن تولید فولاد پیشبینی شده بود که در حال حاضر به این موضوع نزدیک شدیم.
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت اضافه کرد: چالشهایی از قبیل زیرساختها، کمبود انرژی از جمله برق و گاز و حملونقل وجود دارد که در آینده زنجیره را با نگرانیها و دغدغههایی روبهرو خواهد کرد. باید تلاش کنیم با برنامهریزی این موانع را به حداقل برسانیم. وی ادامه داد: برای حل موانع و پیشرفت بخش فولاد کشور باید حاکمیت، سیاستگذار، مجری و کسانی که در این حوزه نقشی دارند، تعریف یکسانی از فضا داشته باشند و با هماهنگی یکدیگر پیش بروند. وی گفت: طرح جامع فولاد باید عملیاتی شود در این راستا، ستاد فولاد کمک کند تا از ابعاد مختلف هماهنگیهای لازم اتقاق بیفتد و بتوانیم طرح را اجرایی کنیم تا برای فعالان این صنعت دغدغهای وجود نداشته باشد.
جعفری بیان کرد: بخش معدن و صنایع معدنی کشور، نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور داشته و حتی رهبر معظم انقلاب نیز روی این بخش تاکید ویژهای داشتند و رشد ۱۳درصدی در این بخش در برنامه هفتم توسعه دیده شده است که برای تحقق آن نیازمند یک برنامه مدون و راهبردی هستیم.
وی افزود: شورای راهبردی با همکاری وزارت صمت تشکیل شده است. سند راهبردی بخش معدن کشور با همکاری معاونت معدنی وزارت صمت، سازمان ایمیدرو و سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور در حال تدوین است و ۱۷راهبرد اصلی و ۷۰پروژه دارد؛ اکتشاف، استخراج، بهرهبرداری، سرمایهگذاری، هوشمندسازی معادن و تحول دیجیتال برخی از راهبردهای این سند است.
جعفری گفت: امروز نظام مسائل صنعت فولاد تغییر کرده و جنس چالشها عوض شده است. حدود ۳میلیارد تن دخیره سنگآهن داریم که در زنجیره فولاد در حال مصرف است اما اکتشافات بعدی باید انجام شود. حال این سوال مطرح است که آیا اطلاعات زنجیره کامل است؟ بنابراین بحث مواد اولیه و نبود اطلاعات شفاف یکی از چالشهای اصلی این بخش است که باید به آن توجه کرد.
معاون وزیر صمت گفت: مرکز دادههای علوم زمین در حدود ۳۰سال پیش اعتباری گرفت که متاسفانه با اتفاقات ساختاری به حاشیه رفت اما امروزه احیا شده که شورای هماهنگی این مرکز با ریاست وزیر صمت است. فعالیت این مرکز شروع شده و امیدواریم اطلاعات این مرکز تا پایان سال خصوصا بحث اکتشاف که نیاز به یک برنامه اجرایی دارد به پایان برسد.وی توضیح داد: نبود گفتمان مشترک در بخش معدن و صنایع معدنی یکی دیگر از چالشهای موجود است و با دیدگاههای مختلف هر فردی خروجی خودش را میدهد بنابراین ایجاد گفتمان مشترک جزو برنامههایی بود که در دستور کار قرار گرفت و از وزارت صمت ایجاد شد تا بتوانیم این چالشها را با گفتمان به حداقل برسانیم.
وی در ادامه به چالشهای این بخش اعم از کمبود ماشینآلات و تخصیص ارز اشاره کرد و افزود: حدود ۴درصد دسترسی به زمین داریم که باید وسعت دسترسی و فرصت برای فعالیت در محدودههای جدید را در دستور کار قرار دادیم. در بخش نیروی انسانی متخصص، کمتر توانستیم موضوع آموزش و ارتقا دانش را بالا ببریم، همچنین فناوری و نوآوری و فاصله گرفتن از آن جزو برنامههای وزارت صمت است. وی گفت: با توجه به فضای موجود، سیاستهای پایین دستی لکوموتیو حرکت ما در زنجیرههای بعدی است و باید با تقویت بازار مصرف داخل این بخش را تقویت کنیم. وی گفت: تقویت بخشهای مختلف در صنعت فولاد باعث تقویت و توسعه فولاد کشور خواهد شد که در نهایت منجر به تحقق برنامه هفتم توسعه خواهد شد.
حال ناخوش زنجیره فولاد
مسعود رازفر گفت: رشد مجوزها در اثر نتایج صادرات در دهه گذشته به صورت نامتقارن افزایش یافت که لازم است در این خصوص راهکارهای لازم عملیاتی شود بنابراین اگر به صادرات توجه داشته باشیم میتوان حضور موثری در بازارهای جهانی داشته باشیم. وی افزود: حال زنجیره فولاد خوب نیست و بحثهای بازارهای جهانی، حاملهای انرژی و مسائل دیگر همیشه وجود داشته است که در این مواقع گردهمایی صاحبنظران این صنعت قطعا میتواند راهگشا باشد.
رازفر به اهمیت صادرات اشاره کرد و گفت: حضور مداوم در بازارهای جهانی یکی از مسائلی است که به ما کمک بسیاری در صنعت فولاد خواهد کرد.وی بیان کرد: رفع ناترازی زنجیره با تولید و صادرات، برنامهای انجام شدنی است بنابراین با برنامهریزی بلندمدت برای صادرات میتوان رویکردی برای رفع ناترازی و افزایش سهم در GDP کشور و افزایش ارزآوری ایجاد کرد. رازفر اضافه کرد: برای کنترل مجوزهای صادر شده اگر برنامه مدون برای صادرات داشته باشیم قطعا میتوانیم این موضوع را مدیریت کنیم.
دلهره فولادیها از آغاز فصل سرد
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: در پی محدودیتهای انرژی از جمله گاز در زمستان صنعت فولاد کاهش تولید را تجربه خواهد کرد.
بهادر احرامیان با اشاره به نزدیکی به فصل سرما و آغاز محدودیتهای انرژی برای صنعتگران همچون سالهای گذشته، به کاهش تولید در پی قطعیهای گاز در شش ماهه دوم سال گفت: در هفته گذشته ابلاغیهای تحت عنوان کاهش مصرف و صرفهجویی برای برخی شرکتهای فولادی ارسال شده است.وی درخصوص زمانبندی این محدودیتها اضافه کرد: زمان مشخصی برای این امر وجود ندارد و بستگی به شرایط دما دارد اما فعلا نامه درخواست کاهش مصرف را دریافت کردیم.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با تاکید بر کاهش تولید همانند ششماه ابتدایی سال خاطرنشان ساخت: واضح است که با قطع شدن گاز میزان تولید فولادیها نیر کاهش مییابد. به هرحال هنوز در نیمه اول مهرماه سال هستیم و این موضوع اگر در این روزها آغاز شود، فشار زیادی را بر تولیدات وارد خواهد کرد.
احرامیان مدت زمان قطعی گاز را وابسته به وضعیت دمای هوا دانست و گفت: نمیتوان تعیین کرد که این قطعی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت چراکه همه این مسائل مربوط به روند کاهش و افزایش دما بستگی دارد و ممکن است وضعیت موجود ادامه پیدا کند و این اصلا علامت خوبی نیست، به هرحال اگر این روند دنبالهدار باشد باید انتظار قطعی گاز تا اسفندماه داشته باشیم.